Bài viết được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ tim mạch, sáng lập viên Cardiac Home
Hiện đang công tác tại Viện Tim Mạch, Bệnh Viện Bạch Mai
Suy tim là tình trạng tim không đủ khả năng bơm máu đảm bảo nhu cầu của các hoạt động bên trong cơ thể. Đây là con đường chung cuối cùng của hầu hết các bệnh lý về tim mạch Việc phân loại suy tim thường phụ thuộc vào phân suất tống máu của tim và chia thành 2 loại là suy tim phân suất tống máu giảm và suy tim phân suất tống máu bảo tồn. Vậy, thế nào là suy tim phân suất tống máu bảo tồn? Mời bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây cùng Cardiac Home.
Phân suất tống máu là gì?
Phân suất tống máu (viết tắt là EF có nghĩa là Ejection Fraction) còn gọi là phân suất tống máu thất trái. Đây là chỉ số dùng để đo chức năng của hệ thống tim thất trái, cho biết chính xác lượng máu được bơm ra từ tâm thất trái sau mỗi nhát bóp so với tổng lượng máu trước đó đã có trong tâm thất trái. Phân suất tống máu là một phép đo siêu âm thường được sử dụng trong môi trường lâm sàng. Giá trị tiêu chuẩn cho tỷ lệ phần trăm EF theo một số tác giả là 55% trở lên tuy nhiên có những người coi lớn hơn 50 phần trăm là bình thường. Theo Viện Tim mạch, EF bình thường của người Việt Nam là 63±7%.
Suy tim phân suất tống máu bảo tồn là gì?
Suy tim phân suất tống máu bảo tồn còn được gọi là suy tim tâm trương, bệnh này làm giảm khả năng thư giãn thất trái, dẫn đến giảm khả năng thu nhận máu trở về tim. Hiện nay việc điều trị suy tim phân suất tống máu bảo tồn còn nhiều thách thức, các phương pháp điều trị có hiệu quả còn tương đối hạn chế. Do đó việc hiểu rõ các nguyên nhân, yếu tố nguy cơ để có kế hoạch chẩn đoán sớm và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp là hết sức quan trọng.
Người mắc bệnh bị suy tim phân suất tống máu bảo tồn sẽ bị suy giảm khả năng hoạt động, tức không thể tham gia các hoạt động mạnh cần dùng nhiều sức lực, dẫn đến làm giảm chất lượng sống. Tùy theo từng nguyên nhân và mức độ suy tim khác nhau mà bệnh nhân sẽ cần đến những phương pháp hỗ trợ điều trị phù hợp. Tuy nhiên, nếu không có hướng điều trị sớm cũng như tuân thủ lối sống lành mạnh thì bệnh sẽ diễn biến trầm trọng hơn khiến người bệnh đứng trước nguy cơ tử vong cao.
Nguyên nhân gây suy tim phân suất tống máu bảo tồn
Suy tim phân suất tống máu bảo tồn hay suy tim tâm trương là tình trạng tâm thất trái không đầy máu trong thời kỳ tâm trương, dẫn đến lượng máu chảy ra khỏi tim ít hơn bình thường. Bệnh này sẽ xuất hiện ở những người có các dấu hiệu hoặc triệu chứng gợi ý suy tim như sau:
- Khi xét nghiệm lâm sàng xuất hiện các triệu chứng hoặc dấu hiệu dẫn đến suy tim.
- Bằng chứng cho thấy EF thất trái bình thường hoặc bảo tồn (EF từ 50 phần trăm trở lên).
- Bằng chứng cho thấy rối loạn chức năng tâm trương thất trái, có thể được phát hiện bằng siêu âm tim Doppler và thông tim.
Tỷ lệ bệnh nhân bị suy tim phân suất tống máu bảo tồn hiện nay đang chiếm khoảng 50 phần trăm (khoảng 40 % đến 70 %) bệnh nhân có bệnh tim lâm sàng. Tỷ lệ bệnh nhân mắc suy tim phân suất tống máu bảo tồn bảo tồn ngày càng tăng và đa số nhập viện để điều trị EF. Hầu hết trong số họ là những phụ nữ lớn tuổi có khuynh hướng huyết áp áp hay mắc các chứng bệnh khác như béo phì, bệnh động mạch vành, rung nhĩ, tiểu đường và rối loạn lipid.
Một số bệnh nhân bị suy tim EF bảo tồn trước do đó bị suy tim và xét nghiệm cho thấy giảm EF. Đây là lý do tại sao chúng ta cần phải phân biệt lâm sàng những người đã phục hồi hoặc cải thiện EF với những người có EF bị suy giảm hoặc EF bảo tồn kéo dài. Dưới đây là hai nguyên nhân chính dẫn đến suy tim phân suất tống máu bảo tồn mà bạn nên nắm rõ.
>>> Xem thêm: Chẩn đoán triệu chứng suy tim mạn tính phổ biến
Nguyên nhân bất thường về cơ tim
- Bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành như hội chứng động mạch vành mạn tính hay nhồi máu cơ tim,…
- Bệnh nhân mắc các bệnh nhiễm trùng như: Viêm cơ tim virus, HIV, bệnh viêm cơ tim do nhiễm khuẩn,…
- Bệnh nhân có thói quen sử dụng các chất độc hại như: Rượu, bia, ma túy đá, cocain hoặc bệnh nhân bị nhiễm độc sắt 1 số loại thuốc như trastuzumab hay cetuximab,…
- Bệnh nhân mắc bệnh thâm nhiễm: amyloidosis, sarcoidosis..
- Bệnh nhân mắc bệnh liên quan đến chuyển hóa như bệnh tuyến giáp hay tuyến cận giáp,…
- Bệnh nhân mắc các bệnh về dinh dưỡng như: thiếu L-carnitine, và selenium..
- Bệnh nội mạc cơ tim với các nguyên nhân khác nhau như do tia xạ, tăng bạch cầu ái toan,…
- Yếu tố di truyền: Bệnh cơ tim phì đại, bệnh cơ tim hạn chế,…
Nguyên nhân bất thường về đường tải
Đây là nhóm các nguyên nhân làm thay đổi tiền tải hoặc hậu tải của tim dẫn đến mắc bệnh suy tim phân suất tống máu bảo tồn:
- Tăng huyết áp.
- Các bệnh lý về van tim: Hẹp van động mạch chủ, hẹp van 2 lá…
- Bệnh lý màng ngoài tim và nội mạc cơ tim: Viêm màng ngoài tim, dày dính màng ngoài tim…
- Tăng cung lượng tim trong các bệnh cảnh toàn thân: Cường giáp, Thiếu máu mạn tính nặng, thông động tĩnh mạch, thai kỳ,..
- Bệnh nhân bị quá tải thể tích do mắc bệnh suy thận mạn tính.
- Rối loạn nhịp tim và thường gặp nhất là rung nhĩ hay nhịp nhanh nhĩ.
Suy tim phân suất tống máu bảo tồn có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, do đó chúng ta cần thường xuyên đi khám định kỳ để phát hiện và xác định các nguyên nhân dẫn đến suy tim. Đặc biệt đối với những người có nguy cơ suy tim cao có phân suất tống máu bảo tồn, ví dụ như tăng huyết áp và đái tháo đường, cường giáp,… Bởi chúng quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của bạn.
Yếu tố tác động khiến bệnh nặng thêm
Béo phì
Béo phì có thể liên quan đến nguy cơ mắc bệnh suy tim phân suất tống máu bảo tồn cao hơn. Đối với những người béo phì thì nguy cơ rối loạn chức năng tâm trương càng tăng cao. Chỉ số khối cơ thể cao hơn là dấu hiệu của bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch vành và rung tâm nhĩ. Tất cả những điều này đều có liên quan đến suy tim.
Đái tháo đường
Bệnh đái tháo đường cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tim mạch vành cũng như suy tim. Nó có thể gây ra các bệnh như bệnh tim mạch vành, cao huyết áp, rối loạn chức năng thận. Mặt khác đái tháo đường cũng có thể gây tác động không tốt đến chức năng và cấu trúc cơ tim. Những thay đổi xảy ra trong cấu trúc của tim trong bệnh đái tháo đường bao gồm tăng chất nền ngoại bào, phì đại tế bào cơ tim và vi mạch hóa cơ tim.
>>> Xem thêm: 6 nguyên nhân gây suy tim mạn tính thường gặp
Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở người cao tuổi
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn thường gặp ở những người có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh suy tim có phân suất tống máu bảo tồn (rung nhĩ do béo phì, béo phì, tăng huyết áp) và có thể gây ra chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Trong số các triệu chứng, nó có thể góp phần vào sự tiến triển của bệnh tim. Ngưng thở khi ngủ có thể tập trung khi có suy tim nặng bảo tồn.
Rung nhĩ và nhiều chứng rối loạn nhịp khác
Rung nhĩ được coi là nguyên nhân thường gặp của tình trạng mất bù cấp tính ở bệnh nhân suy tim bảo tồn. Rung nhĩ, rối loạn chức năng tâm trương và suy tim phân suất tống máu bảo tồn là những tình trạng thường gặp, chúng cũng có thể đến từ cùng 1 nguyên nhân đối với người lớn tuổi.
Điều trị suy tim EF bảo tồn
Mục tiêu
Điều trị suy tim bảo tồn có hai mục đích chính là:
- Điều trị suy tim làm giảm tắc nghẽn tĩnh mạch phổi khi tập thể dục hoặc khi nghỉ ngơi và loại bỏ bất kỳ yếu tố ảnh hưởng nào.
- Giải quyết các yếu tố ảnh hưởng có thể gây ra rối loạn chức năng tâm trương hoặc các rối loạn khác có thể dẫn đến suy tim phân suất tống máu bảo tồn. Các phương pháp điều trị dùng thuốc cũng như không dùng thuốc có thể được sử dụng để đạt được các mục tiêu này. Các lựa chọn điều trị suy tim chức năng tâm trương hiện nay chủ yếu phụ thuộc vào quá trình phát triển của bệnh.
Điều trị không dùng thuốc
Điều trị không dùng thuốc bao gồm theo dõi thường xuyên cân nặng cũng như theo dõi huyết áp, chú ý đến lối sống và chế độ ăn uống của bệnh nhân. Đặc biệt là liên tục theo dõi tiến triển của bệnh suy tim phân suất tống máu bảo tồn.
Điều trị dùng thuốc
Đối với bệnh nhân suy tim bảo tồn thì thuốc lợi tiểu có tác dụng chống phù và giảm xung huyết phổi. Ngoài ra, các nhóm thuốc ức chế men chuyển khác nhau như thuốc chẹn canxi, chẹn beta giao cảm,… có thể giúp giảm các nhẹ triệu chứng cho bệnh nhân suy tim tâm trương.
Việc điều trị suy tim hiện nay khá khó khăn và có thể dẫn đến suy tim hoàn toàn, do đó người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định.
Suy tim hiện nay đang gia tăng theo tuổi thọ, trong đó một nửa số bệnh nhân mắc suy tim EF bảo tồn. Vậy nên các nghiên cứu trong tương lai cần nhanh chóng xác định các biện pháp điều trị giải quyết các bất thường về tim mạch để làm giảm đáng kể sự bùng phát của bệnh suy tim phân suất tống máu bảo tồn.
Theo bác sĩ tim mạch
Tình trạng suy tim là một tình trạng kéo dài, phát triển theo thời gian và trở nên nghiêm trọng hơn trong trường hợp không được điều trị thích hợp. Nếu bạn đang gặp các vấn đề như béo phì, tăng huyết áp hẹp, suy tim,… Hãy liên hệ với Cardiac Home để được chẩn đoán sớm, tư vấn cách phòng và điều trị suy tim phân suất tống máu bảo tồn phù hợp.
>>> Có thể bạn quan tâm: 3 hình thái của hội chứng động mạch vành cấp tính
Với đội ngũ bác sĩ tim mạch chuyên môn cao đến từ Viện Tim Mạch, Bệnh Viện Bạch Mai, Cardiac Home mang đến dịch vụ khám tim mạch tại nhà, bao gồm khám lâm sàng, điện tâm đồ, siêu âm tim, xét nghiệm máu,… giúp khám sàng lọc, phát hiện sớm các vấn đề tim mạch, từ đó tham vấn kế hoạch theo dõi điều trị tối ưu nhất.