Bài viết được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ tim mạch, sáng lập viên Cardiac Home
Hiện đang công tác tại Viện Tim Mạch, Bệnh Viện Bạch Mai
Tăng huyết áp là một tình trạng bệnh lý rất phổ biến hiện nay. Theo thống kê trên thế giới hiện nay đã có đến 1.13 tỷ người mắc chứng huyết áp cao và được dự đoán sẽ đạt mức 1.56 tỷ người khi đến năm 2025. Là một chứng bệnh hết sức thầm lặng nhưng lại gây nên rất nhiều biến chứng nặng nề, có thể dẫn đến tử vong nếu không được kịp thời phát hiện, điều trị. Tìm hiểu chi tiết các phương pháp chẩn đoán tăng huyết áp chính xác hiện nay cùng những thông tin liên quan đến bệnh lý này trong bài chia sẻ sau.
Thông tin chung về bệnh lý tăng huyết áp
Tăng huyết áp hay còn biết đến là cao huyết áp, đây là một dạng bệnh lý mạn tính được xác định bằng việc đo huyết áp tại các cơ sở y tế, bệnh viện với thông số huyết áp lớn hơn hoặc bằng 140mmHg / 90mmHg. Các tiêu chuẩn chẩn đoán tăng huyết áp dựa trên thông số huyết áp đo được tại phòng khám, theo dõi huyết áp lưu động và theo dõi huyết áp tại nhà cụ thể như sau:
– Huyết áp đo tại phòng khám lớn hơn hoặc bằng mức 140mmHg/ 90mmHg
– Theo dõi huyết áp lưu động:
- Trung bình trong 24h lớn hơn hoặc bằng mức 130mmHg/ 80mmHg
- Trung bình ban ngày (hoặc lúc thức) lớn hơn hoặc bằng mức 135mmHg/ 85mmHg
- Trung bình ban đêm (hoặc lúc ngủ) lớn hơn hoặc bằng mức 120mmHg/ 70mmHg
– Theo dõi huyết áp tại nhà lớn hơn hoặc bằng mức 135mmHg/ 85mmHg
>>> Xem thêm: Đo huyết áp tại nhà – Phương pháp bảo vệ an toàn sức khỏe cơ bản
Phương pháp chẩn đoán tăng huyết áp hiện nay
Hai phương pháp giúp chẩn đoán tăng huyết áp chính xác, hữu hiệu nhất hiện nay đó là đo huyết áp tại phòng khám và đo huyết áp lưu động. Với mỗi phương pháp sẽ đều có những ưu và nhược điểm khác nhau nhưng lại mang đến sự thuận lợi nhất định để giúp người bệnh tiếp cận thực hiện chẩn đoán.
Để chẩn đoán tăng huyết áp đúng, có tính chính xác cao sẽ cần tuân thủ các lưu ý sau đây:
- Đo huyết áp chính xác mới có thể xác định được tăng huyết áp. Có thể so sánh kết quả đo với tiêu chuẩn chẩn đoán tăng huyết áp đã được nêu trên để biết được liệu người kiểm tra có mắc chứng tăng huyết áp hay không.
- Máy đo huyết áp cần được chuẩn hóa và thực hiện đo đạc theo đúng kỹ thuật đo huyết áp
- Khi đo huyết áp tại nhà thì nên đo nhiều lần (tối thiểu 2 lần) với các lượt đo cách nhau ít nhất 2 phút. Để chẩn đoán tăng huyết áp nên đo ít nhất là 3 ngày, lý tưởng là từ 6 – 7 ngày và tổng hợp kết quả đo để từ đó xác định được tình trạng bệnh
- Đo huyết áp tự động 24 giờ với máy Holter: Phương pháp này sẽ đo huyết áp vào ban ngày cứ mỗi 15 – 30 phút/ lần và đo huyết áp vào ban đêm cứ mỗi 30 – 60 phút/ lần, thực hiện liên tục trong suốt 24 giờ. Với phương pháp này bệnh nhân hoàn toàn có thể sinh hoạt bình thường, chỉ cần giữ cánh tay duỗi ra trong thời gian đo. Tất cả thông tin đo đạc sẽ được ghi lại, nhanh chóng phát hiện nếu có bất thường xảy ra
Quy trình chẩn đoán tăng huyết áp tại các cơ sở y tế, phòng khám, bệnh viện hiện nay ngoài việc dựa theo thông số huyết áp đo đạc sẽ còn cần thực hiện các nhóm xét nghiệm để xác định nguyên nhân tăng huyết áp và đánh giá ảnh hưởng của chứng tăng huyết áp đến các cơ quan trong cơ thể:
- Xét nghiệm tìm ra nguyên nhân bệnh: siêu âm bụng, siêu âm động mạch chủ, siêu âm động mạch thận, xét nghiệm chức năng thận, đa ký giấc ngủ, chụp CT hoặc MRI
- Xét nghiệm đánh giá ảnh hưởng của bệnh đến các cơ quan trong cơ thể: Đo điện tim, xét nghiệm máu, siêu âm tim, phân tích nước tiểu, đo vận tốc sóng mạch, đo chỉ số huyết áp ABI, chụp võng mạc.
Xác định nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp
Tăng huyết áp ở những người lớn tuổi đa phần là tăng huyết áp vô căn hay nguyên phát, chỉ có 10% tình trạng là tăng huyết áp thứ phát có nguyên nhân cụ thể:
Tăng huyết áp vô căn
Trường hợp này không xác định được rõ ràng nguyên nhân bệnh do đâu, thường đến từ việc nhiều người trong gia đình cùng mắc chứng bệnh này. Nhất là với những người cao tuổi, những người có mắc bệnh đái tháo đường. Ngoài ra có thể do thói quen sinh hoạt hàng ngày như là hút thuốc lá, ăn mặn, uống nhiều rượu bia, ít vận động, gặp nhiều stress căng thẳng trong cuộc sống khiến cho huyết áp tăng.
Tăng huyết áp thứ phát
Chỉ chiếm 10% nhưng nếu tìm được đúng nguyên nhân thì khả năng chữa khỏi cũng rất cao. Một số bệnh lý có thể khiến huyết áp tăng cao như là:
- Bệnh thận (hội chứng thận hư, viêm cầu thận, sỏi thận, suy thận mãn tính, hẹp động mạch thận,…) là nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao thường gặp
- Bệnh tuyến thượng thận: Tuyến thượng thận nằm ở phía trên mỗi bên thận, chúng làm nhiệm vụ tiết ra các hormone để điều hóa muối, nước và ổn định huyết áp trong cơ thể. Nếu như u tuyến thượng thận gặp vấn đề sẽ khiến cho huyết áp tăng lên. Cách để chữa trị trong tình trạng này đó là cắt bỏ khối u
- Bệnh nội tiết (suy giáp, cường giáp, bệnh cushing, u tủy thượng thận…) cũng là nguyên nhân khiến cho huyết áp tăng
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ
- Do sử dụng các loại thuốc có thành phần corticoides có trong thuốc điều trị bệnh viêm khớp, hen suyễn, dị ứng, bệnh Lupus,… Hay dùng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, hormone, thuốc tránh thai, thuốc đông y có thành phần cam thảo,…
- Trẻ em, người trẻ mắc cao huyết áp có thể là do hở van động mạch, hẹp eo động mạch chủ. Lúc này huyết áp ở 2 tay rất cao nhưng huyết áp ở chân thì thấp hoặc không thể đo được. Khi đó giải pháp để điều trị bệnh đó chính là phẫu thuật, nong đặt stent trong lòng động mạch chủ tại đoạn bị hẹp.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn kỹ thuật đo huyết áp chuẩn xác
Các triệu chứng bệnh thường gặp của tăng huyết áp
Những bệnh nhân mắc chứng tăng huyết áp sẽ có các triệu chứng điển hình như: nhức đầu, chóng mặt, nặng đầu, mỏi gáy, mặt nóng phừng,… Tuy nhiên hiện nay có đến ⅓ trường hợp mắc cao huyết áp không có dấu hiệu gì và chỉ nhận biết được trong một lần tình cờ khám sức khỏe tổng quát, đo huyết áp. Hoặc khi tình trạng cao huyết áp đã trở nặng và gây nên nhiều biến chứng nặng nề như suy thận mạn giai đoạn cuối, nhồi máu cơ tim, đột quỵ,…
Với những trường hợp tăng huyết áp cấp cứu khi đo thấy thông số huyết áp ở mức lớn hơn hoặc bằng 180mmHg/ 120mmHg kèm theo đó là các dấu hiệu như người bệnh lừ đừ, co giật, nôn ói, khó thở, bị hôn mê, đau tức ngực dữ dội,.. Những lúc này cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế, bệnh viện để được cấp cứu kịp thời.
Để chẩn đoán tăng huyết áp, phát hiện tình trạng bệnh lý này kịp thời, tránh các trường hợp bệnh chuyển nặng thì các chuyên gia khuyến cáo mọi người nên cần khám tổng quát và kiểm tra huyết áp định kỳ, nhất là những người cao tuổi. Vì chỉ số huyết áp thường sẽ có xu hướng tăng dần theo số tuổi.
Tăng huyết áp nguy hiểm không?
Tăng huyết áp là bệnh lý thầm lặng nhưng vô cùng nguy hiểm, những biến chứng chúng để lại vô cùng nặng nề:
- Gây biến chứng tim: suy tim, nhồi máu cơ tim, rung nhĩ, suy tim mất bù,…
- Gây biến chứng não bộ: xuất huyết não, nhồi máu não, suy giảm trí nhớ,…
- Gây biến chứng thận: suy thận nhiều mức độ, nặng nhất là suy thận mạn tính giai đoạn cuối sẽ cần thay thận, ghép thận hay chạy thận định kỳ để chữa trị
- Gây biến đổi mạch máu ở đáy mắt, xuất huyết mắt, phù nề mạch máu vùng võng mạc, gây mù lòa
- Bệnh động mạch ngoại biên hai chân do xơ vữa mạch máu, tắc mạch máu nhỏ ở 2 chân khiến cho chân đau nhức mỗi khi đi lại, có thể gây loét, hoại tử chân phải cắt bỏ chi gây tàn phế
- Rối loạn cương dương: Là biến chứng thường gặp, đặc biệt khi có kèm theo bệnh đái tháo đường, thói quen hút thuốc lá
>>> Xem thêm: Các phương pháp thay đổi lối sống trong điều trị tăng huyết áp
Các cách phòng ngừa bệnh cao huyết áp
Để phòng ngừa bệnh lý này một cách hiệu quả mọi người cần thiết lập cho mình cuộc sống lành mạnh ngay từ bây giờ thông qua các thói quen sinh hoạt như:
- Có một chế độ ăn uống lành mạnh: sử dụng nhiều rau củ quả, trái cây, hạt dinh dưỡng, thịt gia cầm loại bỏ da, cá,…
- Giảm bớt lượng muối trong các món ăn, không ăn nhiều thịt mỡ hay các món thức ăn nhanh, thức ăn đóng hộp
- Kiểm soát tốt cân nặng của mình, tránh tình trạng thừa cân béo phì
- Không sử dụng quá nhiều rượu bia, cafein
- Dừng thói quen hút thuốc lá
- Tập luyện thể dục thể thao tầm 30 phút mỗi ngày để giảm huyết áp, giảm stress và xây dựng cho mình một cơ thể cân đối, khỏe mạnh
- Tránh căng thẳng, áp lực và stress bằng các bộ môn thể thao, thiền, yoga,…
- Thường xuyên khám sức khỏe tổng quát và đo huyết áp để phát hiện sớm khi có dấu hiệu bất thường xảy ra từ đó nhanh chóng điều trị
Trên đây là bài viết chia sẻ về chẩn đoán tăng huyết áp và các thông tin liên quan đến bệnh lý tăng huyết áp mà bạn đang quan tâm. Việc chẩn đoán tăng huyết áp chính xác, phát hiện tình trạng bệnh từ sớm sẽ giúp cho quá trình điều trị diễn ra nhanh chóng hơn. Khả năng mắc các biến chứng do huyết áp cao cũng sẽ giảm đáng kể, mang lại cho người bệnh sức khỏe tốt, sống lâu hơn.
Cardiac Home mang đến cho khách hàng dịch vụ kiểm tra, chẩn đoán, tư vấn và điều trị tăng huyết áp tại nhà cùng các y bác sĩ chuyên nghiệp, dày dặn kinh nghiệm đang làm việc tại những bệnh viện tim mạch hàng đầu nước ta với độ uy tín, chính xác cao. Giúp bạn cùng những người thân yêu có thể theo dõi, kiểm soát tốt tình trạng huyết áp và tim mạch, có được cuộc sống khỏe mạnh hơn mỗi ngày. Liên hệ đến Cardiac Home thông qua số Hotline 0862908168 để được tư vấn các gói dịch vụ và đặt lịch ngay!