Bài viết được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ tim mạch, sáng lập viên Cardiac Home
Hiện đang công tác tại Viện Tim Mạch, Bệnh Viện Bạch Mai
Nhồi máu cơ tim cấp là một trong số những bệnh về tim mạch nghiêm trọng, có khả năng gây nên rất nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh, thậm chí còn có tỷ lệ tử vong cao nếu không được kịp thời chữa trị. Vậy cụ thể có những dấu hiệu để nhận biết bệnh lý này, biến chứng nhồi máu cơ tim cấp là gì? Cùng Cardiac Home tìm hiểu chi tiết trong bài chia sẻ 3 biến chứng của nhồi máu cơ tim cấp mà bạn nên biết sau đây.
Nhồi máu cơ tim cấp là gì?
Nhồi máu cơ tim cấp hay còn gọi là bệnh đột quỵ tim. Đây là tình trạng cơ tim trong quá trình hoạt động bị tình trạng thiếu máu nuôi, dần hoại tử do mạch vành nuôi cơ tim bị tắt nghẽn đột ngột do cục huyết khối trong lòng mạch gây nên.
Nguyên nhân gây nên tình trạng bệnh lý nhồi máu cơ tim cấp đến từ màng xơ vữa trong lòng mạch vàng đã bị vỡ, nứt. Do đó khi các tế bào hồng cầu và tiểu cầu đi qua sẽ bám vào tạo thành các cục huyết khối làm bít tắt đột ngột lòng mạch. Máu lúc này sẽ không thể cấp nuôi cơ tim phía xa, dẫn đến tim thiếu máu hình thành các cơn đau, kéo dài sẽ gây hoại tử cơ tim, suy tim hay đột tử.
Với những người bị nhồi máu cơ tim cấp thì thời gian vàng để cứu chữa là trong 1 giờ đầu sau khi cơn đau ngực xuất hiện. Nếu cơn tắc nghẽn kéo dài trên 3 giờ thì phần cơ tim sẽ hầu như bị tổn thương nặng, khó có thể hồi phục được mặc dù đã được điều trị tái thông mạch vành.
Các dấu hiệu của bệnh nhồi máu cơ tim cấp
Bệnh nhồi máu cơ tim cấp có thể đột ngột xảy ra bất ngờ khó đoán trước, tuy nhiên cũng có không ít trường hợp dấu hiệu bệnh được báo trước hàng giờ, hàng ngày để mọi người nhận diện. Các dấu hiệu phổ biến của chứng nhồi máu cơ tim cấp như:
- Thường xuất hiện các cơn đau ngực, là tình trạng thường gặp trong hội chứng động mạch vành cấp. Lúc này người bệnh sẽ thấy đau tức, xoắn vặn hay đè nặng phần lồng ngực, sau xương ức, phần ngực trái. Cơn đau kéo dài hơn 15 phút và có thể lan ra các khu vực sau lưng, trên vùng vai, cổ, cằm hay cánh tay. Khi cơn đau ngực kéo đến sẽ kèm các triệu chứng mệt mỏi, khó thở, hồi hộp, vã mồ hôi, thậm chí khiến bệnh nhân ngất xỉu. Dù sử dụng ngậm hay xịt thuốc Nitrate vẫn không thuyên giảm.
- Với những người hợp bệnh nhân là người cao tuổi, phụ nữ, người mắc bệnh đái tháo đường thì có thể triệu chứng đau ngực không xuất hiện. Tuy nhiên thay vào đó sẽ có các triệu chứng tương đương như bị thay đổi vị giác, khó thở, bị ngất, tụt huyết áp (<90/60 mmHg)
Bệnh nhồi máu cơ tim cấp không phải ai cũng đều gặp những triệu chứng, dấu hiệu nhận biết bệnh lý giống như nhau. Sẽ có một số người đau nhẹ, một số người đau nặng, hoặc một số khác chỉ nhận biết được bệnh thông qua việc tim bị ngưng đột ngột.
Các biến chứng của nhồi máu cơ tim cấp là gì?
Tuy hiện nay nhờ y học hiện đại đã có rất nhiều giải pháp can thiệp để cấp cứu, điều trị bệnh nhồi máu cơ tim cấp giúp giảm đáng kể số lượng tử vong. Tuy nhiên biến chứng nhồi máu cơ tim cấp vẫn là một chủ đề thách thức với nhiều y bác sĩ, gây lo lắng cho các bệnh nhân và gia đình. Sau đây là những biến chứng của nhồi máu cơ tim mà bạn nên biết:
Biến chứng cơ học
Các biến chứng cơ học của nhồi máu cơ tim là tình trạng cấu trúc tim (cơ tim, van tim, cột cơ, dây chằng,…) đã bị tổn thương do hoại tử cơ tim gây nên. Trong số các biến chứng cơ học của nhồi máu cơ tim cấp có 3 bệnh cảnh lâm sàng thường gặp nhất đó là:
- Thủng vách liên thất: Là biến chứng thường gặp sau thời gian 24 tiếng – 10 ngày bị nhồi máu. Là bệnh cảnh lâm sàng chiếm tỷ lệ 2% – 4% trong số các trường hợp bị nhồi máu cơ tim cấp, suy cơ tim cấp, sốc tim với tỷ lệ tử vong cao ngay cả khi đã được điều trị tích cực, sử dụng phương pháp hồi sức nội khoa, can thiệp động mạch vành hay đã tiến hành vá lỗ thủng bằng việc phẫu thuật, sử dụng dụng cụ. Đây vẫn là một trong số các biến chứng nhồi máu cơ tim cấp khá nguy hiểm, là “cơn ác mộng” của cả bệnh nhân và các y bác sĩ.
- Hở van 2 lá cấp: Là biến chứng xảy ra trong khoảng thời gian từ 2 ngày – 10 ngày sau nhồi máu, nguyên nhân đến từ rối loạn chức năng hay đứt một phần cơ nhú bị thiếu máu. Với biến chứng này sẽ gây nên tình trạng phù phổi cấp, suy tim cấp và thậm chí là sốc tim.
- Vỡ thành tự do: Biến chứng này chiếm 6% trong số các trường hợp nhồi máu cơ tim cấp, đột tử chiếm tỷ lệ ⅔ trong tổng số trường hợp mắc. Biến chứng này sẽ có thể khiến ngừng tim, tràn máu màng tim cấp, gây đột tử cao, ngay cả ở các đơn vị chuyên cấp cứu tim mạch cũng khó có thể chữa trị.
Rối loạn nhịp tim
Rối loạn nhịp tim là biến chứng của nhồi máu cơ tim khá phổ biến, bệnh nhân có tổn thương càng nặng sẽ có nguy cơ rối loạn nhịp tim càng lớn. Nguy cơ mắc biến chứng này thường phụ thuộc vào diện nhồi máu cơ tim, vị trí động mạch vành bị tắc, chức năng tim sau nhồi máu cơ tim, cùng những yếu tố khác (nhiễm trùng, điện giải, sốt,…). Có 3 kiểu rối loạn nhịp tim thường gặp của các bệnh nhân sau nhồi máu cơ tim gồm:
- Rối loạn nhịp tim chậm: Block nhĩ thất các mức độ, nhịp bộ nối,…
- Rối loạn nhịp tim thất: Rung thất, nhanh thất, xoắn đỉnh, ngoại tâm thu thất,…
- Rối loạn nhịp tim trên thất: Rung nhĩ, ngoại tâm thu nhĩ, nhịp nhanh nhĩ,…
Tùy theo từng tình trạng của bệnh nhân mà sẽ có thái độ và phương án xử lý cho phù hợp. Tuy nhiên với những bệnh nhân mắc rối loạn nhịp tim trên nền bệnh nhồi máu cơ tim cấp thì đều được xem là rối loạn nhịp nguy hiểm và cần được thường xuyên theo dõi, nhanh chóng xử lý ở những cơ sở, đơn vị chuyên về khám chữa bệnh chuyên khoa tim mạch.
Suy tim
Đây cũng là một trong số các biến chứng nhồi máu cơ tim cấp thường gặp. Chúng có nhiều mức độ khác nhau với diễn tiến lâm sàng đa dạng tùy thuộc theo mức độ tổn thương của động mạch vành, mức độ hoại tử cơ tim, các bệnh nền hay hiệu quả tái tưới máu cơ tim… Các biến chứng suy tim sau nhồi máu cơ tim thường gặp là suy tim trái, hoặc có thể là suy thất phải trong trường hợp nhồi máu cơ tim ở thất phải.
Ở mỗi mức độ suy tim khác nhau mà các bệnh nhân sẽ được điều trị phù hợp để dần cải thiện tình trạng bệnh.
Các biến chứng khác
Ngoài 3 biến chứng của nhồi máu cơ tim cấp phổ biến như Cardiac Home đã nêu trên đây thì các bệnh nhân còn có thể gặp tình trạng như đau ngực kéo dài, viêm màng ngoài tim, tràn dịch màng ngoài tim, sốt,… sau khi bị nhồi máu cơ tim.
Ai có thể bị nhồi máu cơ tim cấp?
Hiện nay ai cũng có thể mắc bệnh nhồi máu cơ tim, tuy nhiên các đối tượng có khả năng mắc bệnh lý nhồi máu cơ tim cấp cực kỳ cao cần lưu ý đến như là:
- Người cao tuổi: Nam giới trên 50 tuổi, phụ nữ sau mãn kinh
- Người mắc các bệnh lý đái tháo đường, thận mạn, tăng huyết áp
- Người mắc bệnh rối loạn mỡ máu di truyền
- Người thường xuyên hút thuốc hay phải tiếp xúc nhiều với khói thuốc lá
- Những người trong gia đình có người thân trực hệ (bố mẹ, anh chị em ruột) mắc chứng nhồi máu cơ tim, đột quỵ từ sớm (trước 55 tuổi với nam và 65 tuổi với nữ).
- Người mắc các bệnh lý miễn dịch như Lupus ban đỏ hệ thống, vẩy nến, viêm khớp dạng thấp, xơ cứng bì,…
- Người thường xuyên sử dụng các chất kích thích có khả năng làm co thắt động mạch vành như Cocaine, Amphetamine
Cách phòng ngừa nhồi máu cơ tim cấp tại nhà
Để phòng ngừa bệnh lý nhồi máu cơ tim cấp tại nhà bạn chú ý đến:
- Chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, phù hợp với tình trạng sức khỏe bệnh tật của bản thân
- Bổ sung những thức ăn giàu dinh dưỡng, ăn nhiều thực phẩm chứa vitamin (đặc biệt là vitamin C) và hạn chế sử dụng thực phẩm nhiều đường, giàu chất béo hay chất kích thích,…
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao và không hút thuốc lá, luôn khám sức khỏe định kỳ.
- Trong các trường hợp những dấu hiệu bệnh lý về tim mạch xuất hiện cần được nhanh chóng kiểm tra, điều trị, tuân thủ theo hướng dẫn của các bác sĩ.
Người thân của bệnh nhân mắc chứng nhồi máu cơ tim cấp cũng nên chú ý quan tâm đến các biến chứng nhồi máu cơ tim cấp, biết các phương pháp sơ cứu nhồi máu cơ tim đúng cách tại nhà. Luôn bên cạnh theo dõi tình trạng người bệnh để phát hiện kịp thời khi có dấu hiệu bệnh xảy ra.
Trên đây là tổng hợp về các biến chứng nhồi máu cơ tim cấp và những thông tin liên quan đến bệnh lý này mà bạn có thể quan tâm. Nhồi máu cơ tim cấp là bệnh lý có tính nguy hiểm, cần được kịp thời chẩn đoán, xử lý để giảm các biến chứng bệnh, giúp đảm bảo an toàn cho tính mạng người bệnh. Để phòng ngừa, nhận biết sớm tình trạng bệnh từ đó có biện pháp chữa trị kịp thời thì mỗi người nên quan tâm hơn đến việc khám sức khỏe tim mạch định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh ngay từ bây giờ.
Giúp tạo được sự tiện lợi và hiệu quả cho quá trình khám chữa bệnh tốt hơn, Cardiac Home cùng đội ngũ y bác sĩ chuyên nghiệp mang đến dịch vụ khám tim mạch toàn diện tại nhà gồm: Khám lâm sàng, điện tâm đồ, siêu âm tim, xét nghiệm máu,… Từ đó nhanh chóng kiểm tra, phát hiện các bệnh về tim mạch; quản lý điều trị và theo dõi tình trạng bệnh nhân một cách tốt nhất. Cùng Cardiac Home bảo vệ sức khỏe tim mạch cho mình và những người thân yêu ngay hôm nay!